Dzisiejsze realia w coraz większym stopniu angażują ludzi do rozmowy o finansach. Zarówno, jeżeli chodzi o nasze prywatne domowe budżety, jak i o wielkie inwestycje na szczeblu globalnym. Nie sposób nie zauważyć faktu, że dbałość o finanse zaowocowała wypracowaniem nowatorskich metod ich analizy. Począwszy od prostych aplikacji, które pozwalają nam monitorować codzienne wydatki, kończąc na olbrzymich systemach rachunkowo księgowych, które obsługują globalne korporacje. Rozmowy o pieniądzach dotyczą również szeroko pojętych inwestycji. Bardzo często związane są one z wdrożeniami nowoczesnych technologii, które w domyśle mają przynosić jeszcze większe korzyści, z finalnym efektem w postaci większego zysku. W jaki sposób możemy zdefiniować zysk? I czy rzeczywiście jest on najważniejszym czynnikiem w dzisiejszym postrzeganiu biznesu? Jak aktywna redukcja hałasu może wpłynąć na wydajność i zysk?
Co to jest zysk?
Sięgając do literatury czytamy, że „zysk stanowi nadwyżkę przychodów nad kosztami” [1]. Innymi słowy zysk stanowi dodatni wynik finansowy. Potocznie rzecz biorąc jest to stan, w którym więcej sprzedajemy niż wydajemy. I oczywiście jest to zjawisko zdecydowanie pożądane, bowiem w zamyśle firma powinna przynosić zysk. Stanowi on podstawę do kolejnych inwestycji, aby w dalszym ciągu mieć możliwość zaspokajać potrzeby klientów. Mówiąc o zysku możemy wyróżnić kilka jego rodzajów [2]:
- Zysk brutto, czyli różnicę pomiędzy przychodami netto ze sprzedaży a kosztami sprzedanych produktów. Dzięki niemu możemy zobaczyć jak jednostka naszego wyrobu przekłada się na wynik finansowy. Ma to szczególne znaczenie dla przedsiębiorstw produkcyjnych, które często poszukują takich usprawnień, które w efekcie pozwolą im na zachowanie efektu skali.
- Zysk netto, czyli nadwyżkę, która zostaje po odjęciu wszystkich kosztów. W bilansowym ujęciu jest to różnica między kosztami całkowitymi a przychodem ze sprzedaży. W dzisiejszym świecie bardzo często pojmowany jako czynnik, który świadczy o dobrej kondycji finansowej przedsiębiorstwa.
- Zysk operacyjny, czyli specyficzny rodzaj zysku, który skupia się tylko i wyłącznie na wyniku w obszarze podstawowej działalności firmy. Bardzo często odzwierciedlony w rachunku zysków i strat w postaci EBIT-u.
Zysk a wydajność
Wydajność w takim rozumieniu wiąże się z zagwarantowaniem w długim okresie czasu, że praca nie zaszkodzi życiu lub zdrowiu pracowników. Ogólna klasyfikacja Centralnego Instytutu Ochrony Pracy wymienia czynniki takie jak [3]:
- hałas i drgania mechaniczne,
- czynniki mechaniczne,
- czynniki chemiczne i pyły,
- obciążenia mięśniowo – szkieletowe,
- stres,
- oświetlenie,
- promieniowanie optyczne,
- prąd elektryczny.
Klasyfikacja wymienia również obciążenia termiczne, pole elektromagnetyczne, czynniki biologiczne oraz zagrożenia wybuchem i pożarem. Najczęstszym jednak problemem jest kwestia hałasu przemysłowego i drgań, których często nawet ludzkie ucho nie jest w stanie wychwycić. Bardzo często w wyniku przebywania w środowisku wiecznie hałaśliwym koncentracja i poziom senności wzrastały. Stąd możemy wywnioskować, że nawet coś tak niepozornego jak hałas i drgania generują dla przedsiębiorcy spore koszty, zwłaszcza jeśli chodzi o koszty jednostkowe (przy masowej produkcji), dlatego istotnym jest podjęcie działań w kierunku redukcji hałasu. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat tego jak walczyć z hałasem zapisz się na szkolenie tutaj.
Jak zapobiec generowaniu kosztów?
Dzisiejsze firmy z branży R&D, inżynierowie i specjaliści wnikliwie badają i usprawniają systemy produkcyjne, oferując im rozwiązania, które eliminują nawet te najtrudniejsze do rozwiązania problemy, dotyczące efektywności pracy człowieka. Świadomość lepszej opieki nad pracownikiem pogłębia się z roku na rok. Stąd też przysłowiowy „boom” na rozwiązania z zakresu sztucznej inteligencji oraz systemów, które będą ułatwiały pracę człowiekowi. Rozwiązania tego typu to jednak spora inwestycja, stąd starania inżynierów finansowych do optymalizacji kosztów takich rozwiązań.
Krok 1 – Zapoznanie się z charakterystyką wydajności systemu produkcyjnego fabryki w ujęciu produkcyjnym oraz ekonomicznym.
Każdy z procesów produkcyjnych ma swoją wydajność i charakterystykę, która w określonym stopniu przekłada się na wyniki produkcji. Aby te procesy były mierzalne, należy wcześniej je za pomocą mierników. Na bazie wiedzy o procesie oraz danych, które określone są przy użyciu wspomnianych mierników warto określić poziom wydajności procesu w dwóch ujęciach, produkcyjnym oraz ekonomicznym. Pierwsze z nich określi poziom wydajności pracy zespołu człowiek – maszyna, drugie natomiast spojrzy na problem wydajności w perspektywie zysków lub strat. Bardzo często na tym etapie wyłapywane są tzw. wąskie gardła produkcji, które stanowią o wydajności danego procesu. Warto w tym momencie sporządzić raporty, dotyczące stanu wydajności produkcji.
Krok 2 – Określenie założeń techniczno – ekonomicznych
Podstawą do określenia założeń będzie raport z charakterystyki wydajności procesu. Dzięki niemu będziemy w stanie określić najmniej i najbardziej wydajny proces. Określenie założeń ma na celu sporządzenie aktualnych celów dla zarządzających konkretnymi procesami. W obszarze technicznym założenia dotyczą najczęściej optymalizacji produkcji w wąskich gardłach, natomiast w obszarze ekonomicznym swoją uwagę warto skupić na optymalizacji kosztowej, wynikającej z prowadzonych rachunków kosztów w ramach rachunkowości zarządczej. Założenia techniczno-ekonomiczne są podstawą do wdrożenia innowacyjnych rozwiązań, dają bowiem zielone światło dla zmian, które należy przeprowadzić, aby proces był rentowny.
Krok 3 – Prognozy wartości dochodów i nakładów inwestycyjnych a aktywna redukcja hałasu
Następnie przystępujemy do badania prognostycznego. Ma ono na celu zbadać jaki rozkład w czasie będą miały dochody oraz nakłady inwestycyjne, poniesione zarówno na wdrożenie i późniejsze działanie systemu w warunkach przemysłowych.
Wdrożenie systemu aktywnej redukcji hałasu jest w stanie, z punktu widzenia ekonomicznego, uspokoić wahania dochodów w czasie. Trend na podstawie analizy poprzednich okresów wyraźnie pokazuje cykliczność i tendencję liniową do zarówno wzrostów jak i spadków. Stabilizacja koreluje z wdrożeniem opisywanego systemu. Może się to wiązać ze stałym dodatkowym wzrostem mocy produkcyjnych związanych z implementacją systemu do procesu produkcyjnego. Stąd też wniosek, że poprawa wydajności produkcyjnej przynosi w rezultacie stabilizację dochodów w czasie. Z drugiej strony poziom nakładów jest wyższy w przypadku wdrożenia systemu. Mimo tego faktu poziom ten ma tendencje spadkowe z roku na rok.
Na podstawie tych danych jesteśmy w stanie obliczyć podstawowe mierniki opłacalności inwestycji. W tym momencie również przeprowadzamy obliczenia wprowadzające, mające na celu sprowadzenie dochodów oraz nakładów do jednego momentu w czasie. Zabieg ten pozwoli na obliczenia stopy dyskonta oraz pozwoli zaprognozować przyszłe okresy inwestycji [1].
Krok 4 – Ocena efektywności inwestycji metodami statycznymi
Mierniki opłacalności inwestycji liczymy, chcąc sprawdzić, czy to, w co chcemy włożyć nasz kapitał, przyniesie nam odpowiednie i satysfakcjonujące zyski. Inwestowanie w takie rozwiązania jest konieczne, przy znaczącej konkurencji. Oczywiście podejmowane decyzje mogą przechylić szalę w dwojaki sposób. Zwiększenie zysków, obniżenie kosztów czy też mocniejsza pozycja na rynku to jedne, z wielu pozytywnych aspektów inwestowania. Istnieje też druga strona medalu. Złe decyzje, opierane najczęściej na nieprzygotowanych analizach, lub nawet braku takich analiz, wiążą się niejednokrotnie z utraconymi zyskami, często ponosimy koszty alternatywne. Jeszcze częściej nieprzemyślane ruchy inwestycyjne powodują obniżanie się wartości firmy. W ujęciu statycznym mówimy o następujących wskaźnikach:
- Roczna stopa zwrotu,
- Księgowa stopa zwrotu,
- Prosty okres zwrotu.
W omawianym przypadku, czyli wdrożeniu systemu aktywnej redukcji hałasu, mówimy o rocznej oraz księgowej stopie zwrotu na poziomie ok. 200% wartości. Okres zwrotu oscyluje na poziomie niecałego roku. Jest to związane z dużą dysproporcją pomiędzy nakładami poniesionymi na wdrożenie systemu, a korzyściami jego implementacji. Jednak aby mieć stuprocentową pewność wdrożenia, należy policzyć jeszcze przede wszystkim zaktualizowaną wartość netto (NPV) oraz wewnętrzną stopę zwrotu (IRR). Określą one wydajność inwestycji na przestrzeni kolejnych badanych okresów.
Krok 5 – Ocena efektywności metodami dynamicznymi
W tej części należy zastanowić się jak efektywna jest inwestycja i jaki przez to ma wpływ na jej wartość przyszłą. Dlatego obliczone zostaną wskaźniki takie jak:
- Zaktualizowana wartość netto (NPV),
- Zdyskontowana stopa zysku (NPVR),
- Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR),
Realizując politykę wprowadzania innowacyjności w spółkach przemysłowych firmy stoją przed wyzwaniem maksymalizacji wskaźników efektywności. Widząc zatem korelację pomiędzy możliwościami zastosowania metod aktywnej redukcji hałasu, które poprawiają jakość warunków pracy – wpływając na realizację zadań przez pracowników, można stwierdzić, że poprawa wydajności pracy odbija się na wynikach finansowych co ma bezpośredni wpływ na ocenę efektywności realizacji takiego projektu. Mimo wysokich nakładów początkowych korzyści mają charakter długoterminowy, wpływając na poprawę stabilizacji produkcji.
Czy warto prowadzić wstępne kalkulacje zyskowności inwestycji?
Odpowiedź jest krótka, warto. Pomagają one w procesach decyzyjnych. Stanowią dla decydentów pierwsze przetarcie, wstępną selekcję inwestycji opłacalnych oraz nieopłacalnych. W tym momencie zarząd jest w stanie ustalić prognozowaną zyskowność, którą są w stanie kreować już na pułapie operacyjnym działalności. Reagując na ubytki wydajności szefowie są w stanie wychwycić uciekające źródła dochodów oraz wcześniej zareagować na potencjalne nowinki technologiczne. Wstępna ocena opłacalności jest pomocnym narzędziem w podejmowaniu trafnych i obiektywnych decyzji.
Bibliografia
[1] D.Begg, G.Vernasca, S.Fischer „Mikroekonomia” PWE Warszawa 2011
[2] mfiles.pl/pl/index.php/Zysk
[3] Felis P., 2005: Metody i procedury oceny efektywności inwestycji rzeczowych przedsiębiorstw. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomiczno-Informatycznej. Warszawa.
